فرآیند شویندگی (ظروف)
عوامل مؤثر بر شست وشو و مكانیسم شویندگی
شویندگی به معنای زدودن چرك و چربی از روی یك سطح جامد میباشد كه با یك محلول در تماس است. عمل شویندگی بستگی به نوع پاك كننده، رفتار مكانیكی ضمن شست و شوی، نوع چرك، سطح مشترك و عوامل دیگر دارد. در مایعات ظرفشویی دستهای از عوامل مهم در شست و شو ظروف را میتوان به شرح زیر نام برد:
رفتار مكانیكی
رفتار مكانیكی در شست و شوی ظروف بستگی به عادات مصرف كننده دارد ولی به طور كلی در ایران مردم ظروف را با ابر یا اسفنج یا اسكاچ همراه با مایع ظرفشویی میسایند و با حركات دورانی باعث میشوند كه چرك مخلوط شده با مایع ظرفشویی بیشتر در سطح تماس بماند و به جدا شدن آن سرعت ببخشد.
روشهای شست وشو
روشهای شست و شو خیلی متنوع هستند و با توجه به تعداد ظروف، مقدار چرك، دسترسی و فراوانی آب و فرهنگ محلی با هم تفاوت دارند و به طور كلی میتوان یكی از روشهای زیر را جهت شست و شو انتخاب كرد.
الف) روش شست و شوی مستقیم
در این روش مایع ظرفشویی مستقیماً روی اسكاچ یا اسفنج ریخته و سپس ظروف شسته و آبكشی میشوند. در این روش مواد شوینده بین 2 تا 32 درصد میتواند متغیر باشد كه بستگی به درصد ماده فعال مواد شوینده در مایع ظرفشویی دارد.
ب) روش شست و شوی رقیق
در این روش در سینك ظرفشویی و یا ظرف بزرگی كه با آب گرم پر شده، مایع ظرفشویی به مقدار مشخصی (15- 1 گرم) ریخته و ظروف در آن غوطه ور و سپس شسته میشوند.
ج) روش شست و شوی با محلول رقیق شده
در این روش مقداری مایع ظرفشویی در ظرف كوچكی رقیق می شود و با استفاده از اسكاچ یا اسفنج و این محلول ظروف شسته و ابكشی میشوند.
چرك
چركهای معمول بروی ظروف عبارتند از:
- چركهای روغنی تری گلیسیریدها
- كربوهیدراتها (نشاسته)
- پروتئین
- مخلوط چركها (چاشنیها، انواع رب، انواع سسها، ادویهها)
- چركهای پخته
سطح مشترك ظروف و سطوح قابل شست و شو با مایع ظرفشویی ممكن است:
- فلزی (آلومینیوم، استیل، نقره و...)
- شیشهای (چینی، سرامیك و بلور)
- مواد عالی (پلاستیك، پت، تفلون)
- یا چرب باشند
آب
عوامل مهم برای آب جهت شست و شو عبارتند از:
- دمای آب
- PH آب
- سختی آب
دمای آب مورد استفاده در شست و شو ظروف بین 32-43 درجه سانتیگراد و ماكزیمم آن 50 درجه سانتیگراد است. PH یك عامل مهم در شست و شو نیست ولی یك متغیر مهم در فرمولاسیون مایع ظرفشویی میباشد كه به علت سازگاری با پوست دست PH نزدیك به خنثی برای مایع در نظر میگیرند كه اب با این PH هم جهت شست و شو مناسب است.
افزایش سختی آب زدودن چربی را افزایش میدهد، سختی آب اثرات متغیری روی كف دارد كه بستگی به محدوده سختی آب و نوع مواد پاك كننده دارد و در ضمن روی ظروف بعد از خشك شدن لك باقی گذاشته میشود.
منابع
ماهنامه صنایع بهداشتی و آرایشی؛ 146